مرور آثاری كه سیره امام (ره) را ثبت كردند؛
بنیان گذار انقلاب در قاب مستند
به گزارش سام فیلم، سینمای مستند ایران، در فرازهایی مختلف و در آثاری متنوع کوشیده به شخصیت امام خمینی (ره) ادای دین کند.
به گزارش سام فیلم به نقل از مهر، اولین تصاویر از مراسم ارتحال امام خمینی (ره) توسط گروههای فیلمبرداری مختلف ثبت و ضبط شد. همان گونه که بنظر می رسید درگذشت بنیان گذار جمهوری اسلامی، موجی از احساسات و شور و به دنبال آن آئین های سوگواری را نه تنها در پایتخت که در سرتاسر ایران، به وجود آورد و ثبت این تصاویر، ضروری بود. از زمانیکه خبر درگذشت امام خمینی (ره) در چهاردهم خرداد ماه از بخش های خبری رادیو و تلویزیون پخش گردید، تا مراسم خاکسپاری، هفتم و چهلم ایشان گروههای فیلمبرداری مشغول کار بودند. بنابراین حجم تصاویری که از این رویداد به جهان مخابره شد، بسیار است. گروههای خبری خارجی، آن روزها در مناطق مختلف تهران دیده می شدند و تصاویرِ ایرانِ سیاهپوش، به خبر اول اغلب شبکه های خبری جهان، تبدیل شد. ابراهیم حاتمی کیا در سکانسی از فیلم «از کرخه تا راین» با نمایش بخشی از آئین تشییع امام خمینی (ره) به این مورد اشاره و به امام راحل ادای احترام کرده است.
جواد شمقدری کارگردان و معاون سازمان سینمایی در دولت دهم، یکی از اعضای تیم های تصویربرداری از مراسم ارتحال امام خمینی (ره) بود و مستند «آفتاب و عشق» او حاصل این تصاویر است. فیلم شمقدری بدون دیالوگ و بدون نریشین، صرفا ثبت تصاویری از دسته های سوگواری و سیل خروشان مردم سیاهپوش، در این سوگ ملی است. شمقدری یازده سال بعد، سریال «آفتاب و زمین» را در رابطه با کودکی امام خمینی (ره) کارگردانی کرد که قرار بود جوانی و سالخوردگی امام راحل را هم در بربگیرد، اما این پروژه ناتمام ماند. مجید مجیدی کارگردان بین المللی سینمای ایران هم، از درگذشت و مراسم عزاداری امام خمینی (ره) تصاویری ضبط کرد، اما موفق نشد فیلمی از این تصاویر، بسازد.
مهمترین آثار سینمای مستند با مبحث امام خمینی (ره)، البته در رابطه با ۲ عضو خانواده امام راحل ساخته شده اند. «بانو قدس ایران» و «احمد» را مصطفی رزاق کریمی کارگردانی کرده، اولی در رابطه با بانو خدیجه ثقفی همسر امام (ره) و دومی با محور شخصیت حجت الاسلام احمد خمینی، فرزند امام (ره) که اداره بیت ایشان را برعهده داشت و با خیلی از سیاستمداران و مراجع نزدیک بود، است. هر ۲ مستند، قسمتهایی از زندگی، افکار و سلوک امام خمینی (ره) را بازتاب می دهند.
در همین راستا در آستانه سالروز ارتحال حضرت امام خمینی (ره) و قیام پانزده خرداد مروری داریم بر مستندهای مهمی که به زندگی، شخصیت و مبارزات ایشان پرداخته اند.
«روح الله»
مستند «روح الله» همچون مهم ترین و کامل ترین آثار مستندی است که در رابطه با زندگی امام خمینی (ره) ساخته شده و از ولادت تا وفات ایشان را در قاب تصویر ثبت کرده است.
این مستند با مبحث تاریخچه زندگی حضرت امام خمینی (ره) در ۱۰ قسمت ساخته شده است و شامل مصاحبه هایی با بیشتر از ۶۰ شخصیت بین المللی از کشورهای ایران، عراق، ترکیه، سوریه، مصر، فلسطین، فرانسه و لبنان می شود. همینطور بیشتر از ۱۰ هزار قطعه عکس و تصاویر که خیلی از آنها تاکنون نمایش داده نشده بودند در این مجموعه به کار رفته است.
مجموعه مستند «روح الله» توسط شبکه تلویزیونی المنار به کارگردانی محمد دبوق و با همکاری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس تهیه شده است. سلطنت محمدرضا پهلوی، رحلت آیت الله عبدالکریم حائری، همکاری شاه با اسرائیل، رحلت آیت الله بروجردی، نصیحت امام (ره) به ارتش، مقاومت امام (ره) در مقابل رفرم، قانون کاپیتولاسیون، امام (ره) در ترکیه، انعقاد قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر و … از بخش های مختلف این مستند است.
«آفتاب و عشق»
مستند «آفتاب و عشق» به کارگردانی جواد شمقدری نخستین فیلم سینمایی مستند در رابطه با ارتحال امام (ره) است که نیمه خرداد سالهای ۱۳۶۹، ۱۳۷۰ و ۱۳۷۱ در سینماها اکران شد و بعد از آن به همین مناسبت از شبکه های مختلف سیما روی آنتن رفت.
اختلاف نظرها و مشکلاتی بر سر ساخت این مستند وجود دارد بدین سان که مجید مجیدی در کتاب «در قلمرو دیدار» که در رابطه با زندگی و آثارش است، عنوان کرده که روزهای تشییع پیکر حضرت امام (ره) طی ۵ روز متوالی توسط وی و با همراهی یک فیلمبردار ثبت و ضبط شده است اما حجت الاسلام زم رئیس وقت حوزه هنری فیلم را برای تکمیل به جواد شمقدری داده است.
واکنش جواد شمقدری به قول های مجیدی هم این گونه بود: هفت ماه این کار روی زمین مانده بود. نه مجیدی و نه کس دیگر سراغش نیامد من هم پس از آن بود که به سراغ این کار آمدم. در این فیلم آن چه مهم می باشد اسکلت و فیلمنامه و روش کار است که این دیگر مال خود من است. ضمناً هفتاد درصد پلان ها باز متعلق به من است.
«مسیحا نفس»
مستند «مسیحا نفس» توسط میشل ستبون عکاس فرانسوی ساخته شده است که به بیان خاطرات خود از همراهی امام خمینی (ره) از نوفل لوشاتو تا هنگام ورود به ایران در بهمن ماه ۱۳۵۷ و معرفی شخصیت ایشان که تأثیر زیادی بر زندگی شخصی و حرفه ای اش گذاشته، می پردازد. ستبون در این مستند با عرضه تصاویری ناب و متفاوت انقلاب را از دریچه دوربین خود روایت می کند.
«قاب های ماندگار»
در مستند کوتاه «قاب های ماندگار» حسین همایونفر کارگردانی آنرا برعهده داشته است، علی کاوه از عکاسان شناخته شده کشور در رابطه با تجربه عکاسی از امام (ره) صحبت می کند. این مستند در مصاحبه با این عکاس مطرح به بررسی چگونگی ثبت عکس تاریخی شناسنامه حضرت امام خمینی (ره) و همینطور عکاسی از مراسم تشیع جنازه ایشان هم می پردازد.
یکی از شناخته شده ترین تصاویر علی کاوه از امام راحل عکسی است که بعدها روی اسکناس های ۱۰۰۰۰ ریالی چاپ شد.
«بانو قدس ایران»
«بانو قدس ایران» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی مهم ترین فیلمی است که در رابطه با خانواده امام خمینی (ره) و با تمرکز بر رابطه عاطفی ایشان و همسرشان بانو خدیجه ثقفی ساخته شده است. این فیلم که از سوی منتقدان هم تحسین شد، فرازهایی از زندگی امام خمینی (ره) را از منظر همسرشان به تصویر می کشد؛ سالهای تحصیل در قم، هجرت به نجف، شهادت مصطفی فرزند اول امام (ره) و سالهای سخت دفاع مقدس.
رزاق کریمی در گفت و گویی در رابطه با این مستند، توضیح داده است: به ساخت فیلم «بانو قدس ایران» می بالم؛ چون که ادای دینی به حضرت امام (ره) و خانواده ایشان بود. زمانیکه امام (ره) در تبعید و عراق بودند ما به همراه پدرم به خدمت ایشان رفتیم. من نوجوان بودم و همیشه آرزو می کردم یک مرتبه دیگر این مرد بزرگ را ببینیم که هیچگاه محقق نشد. زمانیکه پیشنهاد ساخت این فیلم عنوان شد، نگران بودم به این خاطر که وارد شدن به اندرونی امام (ره) سخت بود. مطمئنم با یک فیلم تمام ناگفته ها در رابطه با امام (ره) و همسرشان گفته نخواهد شد. امیدوارم فیلمهای بیشتری در اینباره ساخته شود تا ارتباط نسل جوان با این شخصیت ها قطع نشود.
این فیلم محصول مؤسسه فرهنگی، هنری عروج است که با مشارکت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی ساخته شده است.
«مکتب امام»
۲ مستند با عنوان «مکتب امام» در رابطه با شخصیت ایشان ساخته شده است. یکی از این آثار، به کارگردانی امین بابازاده و نویسندگی حامد حجتی از زبان همراهان امام خمینی (ره) به بیان شخصیت و تفکرات ایشان می پردازد.
مستند دیگری هم با عنوان «مکتب امام» ساخته شده که تولید واحد مرکزی خبر صداوسیما است. این مستند ۳ قسمتی بر مبنای بیانات مقام معظم رهبری در ۱۴ خرداد ۹۰ در حرم مطهر امام خمینی (ره)، با عناوین «عقلانیت»، «معنویت» و «عدالت» به بررسی این وجوه در مکتب امام خمینی (ره) می پردازد.
«ملاقات در مدار بسته»
مستند «ملاقات در مدار بسته» به کارگردانی امیرحسین خلیل زاده و مهدی جوزایی در مدت زمان ۲۷ دقیقه تصاویری نادیده از روزهای پایانی عمر امام راحل را در بیمارستان نمایش می دهد. این مستند از نگاه تصاویر دوربین مدار بسته اتاق امام (ره) در بیمارستان روایت می شود.
مهدی مطهر تهیه کنندگی «ملاقات در مدار بسته» را برعهده دارد.
«پونز»
مجموعه مستند «پونز» به کارگردانی پدرام بهرامی و تهیه کنندگی عطا پناهی در مورد چهره های سیاسی و انقلاب های مهم تاریخ است که در یک قسمت از آن به زندگی حضرت امام خمینی (ره) پرداخته شده است.
مستند «پونز» که برای گروه سنی کودک و نوجوان ساخته شده است با استفاده از موشن گرافی های ساده و نثر روان، بعضی از موضوعات تاریخ معاصر را به تصویر می کشد.
«رازهای جماران»
مجموعه مستند «رازهای جماران» در چهار قسمت به روایت زندگی امام خمینی (ره) و مناسبات سیاسی و فردی ایشان از زبان محافظان بیت امام (ره) می پردازد.
ساخت این مجموعه مستند که حد فاصل سالهای ۵۷ تا ۶۸ را روایت می کند بیشتر از ۲ سال به طول انجامیده است و برای ساخت آن از چندین ساعت گفتگوی شنیده نشده و هزاران صفحه منابع دیده نشده، استفاده شده است.
مجری طرح مستند «رازهای جماران» محسن سلیمانی است و این مجموعه به کارگردانی مشترک محسن سلیمانی و محمد ثقفی در خانه مستند تهیه و محصول سازمان هنری رسانه ای اوج است.
«شکوفه های زمستان»
مستند «شکوفه های زمستان» به کارگردانی تورج کلانتری و تهیه کنندگی سیدجمال عودسیمین در رابطه با هنر انقلاب و شکل گیری نخستین حلقه های هنری در مورد مضامین انقلابی در دهه ۵۰ و فعالیتهای امام خمینی (ره) است. این مستند روایتی متفاوت را از نخستین گروههای هنری انقلاب در دهه پنجاه شمسی بیان و تاریخچه شکل گیری و فعالیتهای مسجد جواد الائمه (ع) تهران را به تصویر می کشد؛ مسجدی که از زمان دفاع مقدس علاوه بر جنبه مبارزاتی، به مساله فرهنگ و هنر هم بعنوان ابزار تربیت انسان، توجه کرده است.
«تشییع بزرگ»
مستند «تشییع بزرگ» به کارگردانی و تهیه کنندگی مصطفی فتاحی و نویسندگی محمد طه امیری روایتگر حضور پرتعداد و پرشور مردم در تشییع و تدفین پیکر بنیان گذار انقلاب اسلامی است. مستند «تشییع بزرگ» با محوریت خلبان هایی که پروژه جابه جایی پیکر امام خمینی (ره) را بر عهده داشتند، تصاویر دیده نشده ای از روز تشییع را نمایش می دهد.
در این مستند شاهد روایتی کمتر شنیده شده از این اجتماع بزرگ انسانی از زبان خلبانان بالگردی هستیم که حامل پیکر مطهر امام خمینی (ره) بودند.
«سیره عملی امام روح الله»
پس از استقبال مخاطبان از پخش مستند «روح الله»، واحد مرکزی صدا و سیما مبادرت به تولید اثری مستند-گزارشی با مبحث زندگی امام خمینی (ره) کرد. این گزارش در سال ۱۳۸۷ هر شب در چارچوب ۱۶ گزارش ۱۰ دقیقه ای در قسمت های مختلف خبری پخش و با استقبال مخاطبان مواجه گردید. در این مستند ابعاد مختلف زندگی و روابط امام (ره) شامل حکومت داری، سیاست، فرهنگ، خانواده و … به تصویر کشیده شده است.
«احمد»
مستند «احمد» ساخته مصطفی رزاق کریمی، یکی از کنجکاوی برانگیزترین فیلمهای هفدهمین دوره جشنواره «سینماحقیقت» بود. رزاق کریمی که پیش تر فیلم «بانو قدس ایران» را در رابطه با خانم خدیجه ثقفی همسر امام خمینی (ره) ساخته بود این دفعه به سراغ عضو دیگری از خانواده امام (ره) رفته است. «احمد» فیلمی از زندگی حجت الاسلام احمد خمینی (ره) است که زندگی و درگذشت نابهنگامش، در سایه ای از ابهام بوده است.
«احمد» هم در قسمت ملی و هم در قسمت جایزه شهید آوینی روی پرده رفت و توانست تندیس نقره ای شهید آوینی هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» را کسب کند. رزاق کریمی که پیش تر در «بانو قدس ایران»، قسمتهایی از زندگی امام راحل (ره) را به تصویر کشیده بود در «احمد» کوشیده است، از زبان یاران و همراهان فرزند دوم امام خمینی (ره) به زندگی این شخصیت بپردازد.
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب