گفت و گو پیرامون مشق امشب در شیراز
مقامی: قسمتی از جامعه رنج های دهه 60 را به شکل دیگری دارند
سام فیلم: فارس نشست گفت و گو پیرامون مستند ˮمشق امشبˮ ساخته اشکان نجاتی و مهران نعمت اللهی، پس از اکران این فیلم و در حاشیه رویداد ˮهفته فیلم هنر و تجربه شیرازˮ، با حضور کارشناس و تعدادی از علاقه مندان اجرا شد.
مسئول دفتر نهادنمایندگی ولی فقیه در دانشگاه های فارس، در قسمتی از نشست نقد و بررسی فیلم مستند "مشق امشب" که در سالن سیمنا فرهنگ مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس در شیراز برگزار گردید، اظهار داشت: در لحظه به لحظه فیلم متوجه حضور مفاهیم مختلف در آن بودم و کارگردانان تمام اهتمام خودرا کرده اند که به این مسائل بپردازند. باید بارها و بارها این فیلم را دید چونکه با هر بار دیدن آن، چیزی کشف می شود.
حجت الاسلام حمید مقامی افزود: وقتی که از عباس کیارستمی می پرسند چرا «مشق شب» را ساخته، می گوید در خانه ام درگیر مشق شب فرزندم شدم و می خواستم این مسئله را در مدرسه نیز پیگیری کنم؛ بدین شکل است که هنرمند و فیلمساز دقیقا دست روی مسائل حساس و ملموس زندگی خود و اطرافیان می گذارد.
او تصریح کرد: وقتی فیلم «مشق شب» کیارستمی در سال ۱۳۶۷ ساخته شد، دردها و غم های بسیاری در فیلم مشهود بود و فکر می کنم کارگردان هم توقع نداشت هنگام ساخت اثر به این مفاهیم برسد. زمانی که این فیلم ساخته و پخش گردید و متولیان تعلیم و تربیت آنرا دیدند، اواخر جنگ بود، کاش کیارستمی در دهه ۷۰ که دهه سازندگی بود، بار دیگر این اثر را به نمایش می گذاشت تا مسئولان آموزش و پرورش دقت می کردند تا پس از ۳۰ سال، رگه هایی از اتفاقات دهه ۶۰ و زمان جنگ را در کودکان امروزی شاهد نبودیم.
این کارشناس تصریح کرد: با دیدن فیلم «مشق امشب» متوجه می شویم که قسمتی از جامعه هنوز همان دردها و رنج های دهه ۶۰ را به گونه ای دیگر دارا هستند. نباید اجازه دهیم، صدایی که کارگردان این اثر با فریاد بلند به گوش مان رسانده است، در فضای هنر و تعلیم و تربیت خاموش شود بلکه چنان عباس کیارستمی که در سال ۱۳۶۷ این راه را آغاز نموده بود، ادامه دهیم و «مشق شب» و «مشق امشب» را برای تمام معلمان به نمایش بگذاریم.
مقامی درباره ی کودکان حاضر در مستند نیز اظهار داشت: از میان بچه های کاری که در فیلم «مشق امشب» حضور دارند، برخی بسیار باهوش هستند و اگر فرصتی در اختیارشان قرار گیرد، جزو بالاترین ها و نخبگان کشور خواهند شد. همین طور شاهد حضور فرزندان خانواده های پولداری هستیم که در مدارس غیرانتفاعی درس می خوانند. البته نمی توان اظهار داشت که هر کس در مدرسه غیر انتفاعی درس می خواند پولدار است، برخی اینطور نیستند اما برای تعلیم و تربیت بهتر فرزندان شان تمام حقوق کاری شان را صرف این کار می کنند. در اینجا بحث عدالت آموزشی مطرح می شود؛ دانش آموزانی هستند که در مدارس دولتی درس می خوانند و نمی دانیم چه آینده ای خواهند داشت.
باید در مدارس به مبانی توجه کنیم
حمیدرضا عوضدخت دیگر کارشناس حاضر در این جلسه درباره ی مستند «مشق امشب» بیان کرد: ارکان و پروسه تربیت چند بخش دارد که خانواده، نظام آموزشی یعنی دولت یا حاکمیت، رسانه ها و نهادهای مدنی هستند. به جهت اینکه تربیت در کشوری شکل گیرد و نظام آموزش و پرورش آن به خوبی مسیر را دنبال کنند، همه این ارکان باید کار خودرا به درستی انجام دهند. متاسفانه در بخش رسانه و هنر در عرصه دانش آموزان کارهای کمی انجام شده است، چرا «مشق شب» باید پس از ۳۰ سال بازخوانی شود؟ امیدوار هستم که این فیلم جریان سازی بوجود آورد.
او افزود: البته فیلم هایی تولید شده است اما آنطور که باید و شاید نتوانسته اند، جریان سازی کنند حتی فیلم «مشق شب» عباس کیارستمی در زمان خودش به خوبی توسط جامعه و مسئولان دیده نشد، اگر دیده و توجه می شد، امروز شاهد همان دوران و مشکلات دیگری نبودیم. از جانب دیگر خانواده ها نقش خودرا به خوبی نمی دانند و قسمتی از آنها فکر می کنند که فقط وظیفه دارند معیشت خود و فرزندشان را پیگیری کنند، البته تعدادی از آنها مجبور هستند و شرایط این توقع را از آنها دارد.
این کارشناس تصریح کرد: برای همه کسانی که دغدغه مند حوزه تعلیم و تربیت هستند، سفارش جدی دارم؛ برای تغییر فضا، نیازمند ساخت آثار جدی در این عرصه هستیم. آموزش و پرورش نباید اولویت سوم، چهارم یا پنجم یک جامعه باشد بلکه باید در اولویت اول قرار گیرد. هیچ جامعه ای به سعادت دست پیدا نمی کند، رشد نمی یابد، مشکلات معیشتی و اقتصادی اش رفع نمی شود مگر این که به امر آموزش و پرورش توجه داشته باشد.
عوضدخت اشاره کرد: «مشق امشب» ضمن این که از ساختار فیلم «مشق شب» کیارستمی الگوبرداری کرده اما اسیر تکرار نشده بود، این کاری ست که هنر و هنرمند باید انجام دهد، اگر هنر اسیر تکرار شود، دیگر هنری وجود ندارد، کارگردانان «مشق امشب» فکر نو، دغدغه نو و سوالاتی داشته اند که بسیار مهم و جدی است. همین طور رضایت به آن چه که هست و قناعت در وضعیت موجود، هنر را می کشد، این نارضایتی است که هنر را بوجود می آورد پس باید به این نکته توجه داشته باشیم که سنگ اول ساختمان هنر نارضایتی است که باید منجر به درک دنیای بهتری شود، اگر اینطور نباشد ناامیدی و سیاه نمایی در هنر به وجود می آید.
او افزود: فیلم درباره ی عدالت آموزشی صحبت می کند، با مشق شروع می کند اما بعد از ورود به ماجرا مسیر خودرا تغییر می دهد و به سمت عدالت آموزشی می رود. «مشق امشب» سه طبقه جامعه یعنی مرفه، کودکان کار و متوسط را درنظر گرفته که انتخاب هوشمندانه ای بوده است. همین طور بازخوانی و گفتگو با فیلم «مشق شب» کیارستمی بسیار هوشمندانه است چونکه یک تحقیق ۳۰ ساله به این فیلم وصل می شود.
این کارشناس تصریح کرد: در مدارس باید به مبانی دقت کنیم، آن هم نه در پرورش دانش آموز و نوجوان تک ساحتی بلکه مدارس ما مدارسی آموزشی هستند و فرهنگی و تربیتی نیستند، این نگاه باید از آموزشی به فرهنگی و تربیتی تغییر کند.
ما اصلا بچه ها را نمی شناسیم
در بخش پایانی این جلسه مهران نعمت اللهی یکی از کارگردانان «مشق امشب» درباره ی فیلم اظهار داشت: «مشق امشب» تکلیف امروز ما در مقابل نسل فرداست، نسلی که اگر شرایط آنها را نبینیم و نیازهای شان را درک نکنیم، آینده مان به خطر می افتد؛ این نسل در آینده روی کار می آیند و اگر پرورش و آموزش شان با اختلال مواجه شود، جامعه هیچ گاه به اهدافی که مد نظر دارد، نخواهد رسید.
او درباره ی سختی کار با کودکان اظهار داشت: کار با بچه ها سختی های خاص خودرا دارد، بسیار پراکنده گویی می کنند و این مساله سبب مختل شدن اهداف فیلمساز می شود. وقتی می خواهید فیلم مستند بسازید، چارچوبی رسم می کنید و به اتفاقات آن چارچوب دل می سپارید که انعطاف بسیار بالایی می خواهد. بزرگ ترین چیزی که من در این فیلم دست یافتم این است که ما اصلا بچه ها را نمی شناسیم و فهم ما از آنها، پیش از ساخت فیلم تا آخر زمین تا آسمان، متفاوت شد.
هفته فیلم هنر و تجربه شیراز با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، گروه سینمایی هنر و تجربه، مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و انجمن سینمای جوانان فارس برگزار می گردد. در این رویداد چهار کارگاه با موضوع انتقال تجربه کارگردانی توسط احمدرضا درویش، انتقال تجربه، معنا و فرم در فیلم توسط علی روئین تن، ساخت مستند علمی توسط سیاوش صفاریان پور و تصویربرداری و نورپردازی خلاقانه در سینما توسط هاشم مرادی و انجام شد.
منبع: سام فیلم
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب