نشست مهر با عوامل شب های طهرون -۱؛
دوست ندارند در تلویزیون کار کنم
به گزارش سام فیلم، عوامل نمایش شبهای طهرون به نویسندگی و کارگردانی فلورا سام به عرضه نقطه نظرات خود در رابطه با این اثر، شرایط فعالیتهای هنری و وضعیت تئاتر و تلویزیون پرداختند.
خبرگزاری مهر -گروه هنر-آروین مؤذن زاده-فریبرز دارایی؛ فلورا سام چهره شناخته شده ای است که در زمینه کارگردانی سریال های تلویزیونی آثاری نظیر «باغ سرهنگ»، «بی قرار»، «راز پنهان»، «ما فرشته نیستیم» و «مرضیه» را پیش روی مخاطبان قرار داده که نسل های مختلف با آنها خاطره دارند. او همینطور در زمینه بازیگری هم در سریال های مختلفی چون «ماه عسل»، «همسایه ها» و «روزهای زندگی» به ایفای نقش پرداخته است. سام اینروزها درحال تجربه کارگردانی در زمینه تئاتر در پردیس تئاتر و موسیقی باغ کتاب است. نمایش «شب های طهرون» به نویسندگی و کارگردانی فلورا سام اثری است که این هنرمند پس از سال ها دوری از عرصه تئاتر روی صحنه آورده است. این نمایش روایتگر داستان ۳ زن در دهه ۵۰ شمسی است که به سبب سختی های زندگی و چالش هایی که با آن روبه رو هستند در رسیدن به رویاهای خود ناکام می مانند. «شب های طهرون» در فضایی طنز و با بهره گیری از شیوه های اجرایی نمایش های ایرانی اجرا می شود. در این اثر نمایشی سوسن پرور و سحر ولدبیگی از بازیگران محبوب مخاطبان تئاتر و تلویزیون هم حضور دارند؛ بازیگرانی که بسیار گزیده کار هستند و مخاطب با نقش آفرینی های آنها هم خاطرات خوبی را در ذهن دارد. مختار سائقی و علیرضا ناصحی از دیگر بازیگران شناخته شده ای هستند که در «شب های طهرون» به ایفای نقش می پردازند؛ نمایشی که اینروزها با استقبال خوب مخاطبان اجرا می شود و لحظاتی شیرین را برای آنها رقم می زند. به بهانه اجرای «شب های طهرون» نشستی با حضور فلورا سام، سوسن پرور، سحر ولدبیگی و مختار سائقی در خبرگزاری مهر برگزار شد و این هنرمندان در رابطه با شکل گیری این اثر نمایشی، شرایط این روزهای تئاتر و به صورت کلی هنر ایران و موارد دیگر نقطه نظرات خویش را عرضه دادند.
در زیر بخش اول این نشست را می خوانیم: * نمایش «شب های طهرون» یک نمایش زنانه ایرانی است؛ این زنانگی در محتوا و شکل اجرا غالب است. خانم فلورا سام بعنوان یک کارگردان با سابقه تلویزیونی با نمایش «شب های طهرون» در زمینه تئاتر هم حضور پیدا کرده اید و درحال اجرای این نمایش هستید. این حضور بر مبنای چه دغدغه ای شکل گرفت؟ معتقدم حق مردم نیست که در سالن تئاتر غمگین باشند ازاین رو تصمیم گرفتم مبحث مدنظر را در چارچوب کمدی بیان کنم. معتقدم تاثیر طنز و کمدی بیشتر از تراژدی است فلورا سام: من دانش آموخته رشته تئاتر هستم و حتی پیش از دوره دانشجویی کار تئاتر انجام می دادم ولی بعد از آن که وارد حوزه تصویر شدم چندین سال کار تئاتر انجام ندادم و «شب های طهرون» نخستین فعالیت تئاتری ام پس از چند سال دوری از این عرصه است. من به مبحث زنان در حوزه های اجتماعی خیلی علاقه مند هستم و دوست داشتم به این مورد در صحنه تئاتر بپردازم. ما در نمایش «شب های طهرون» ۳ شخصیت زن داریم که به شکلی سرپرست خانوار هستند و به منظور زندگی خود و خانواده شان تأمین هزینه می کنند. این ۳ زن آرزوهایی دارند که خیلی سخت به آنها می رسند، هر بار هم که زمین می خورند یکدیگر را حمایت می کنند. این خصوصیت به لحاظ روانشناسی در بانوان وجود دارد که حامی یکدیگر هستند. معتقدم حق مردم نیست که در سالن تئاتر غمگین باشند ازاین رو تصمیم گرفتم مبحث مدنظر را در چارچوب کمدی بیان کنم. همینطور تاثیر طنز و کمدی بیشتر از تراژدی است ازاین رو تلاش کردم در زیرلایه کمدی متن به موضوعات مختلف اجتماعی و هنری بپردازم. متأسفانه در سینما و تئاتر کمدی این روزهای ایران تلاش می شود به هر قیمتی که شده مخاطب را بخندانند و من در «شب های طهرون» به این نکته توجه کردم که میتوان در کنار خنداندن مخاطب بشکلی مناسب و فرهنگی، به موضوعات مهم و جدی جامعه هم پرداخت. نمی دانم تا چه حد موفق بوده ام اما قصد و هدفم این بوده است. * در «شب های طهرون» به موضوعات نوستالژیک هم پرداخته اید. سام: داستان «شب های طهرون» در سال ۱۳۵۵ روایت می شود تا بتوانیم به این نوستالژی ها هم بپردازیم. البته بخشی از هدفم پرداختن به نوستالژی بود و بخش دیگر آشنایی نسل جوان با سیاه بازی و موسیقی سنتی است. * در شیوه اجرایی نمایش از سیاه بازی بهره برده اید اما منظور از نوستالژی اشاره های شما به سینمای دهه ۴۰ و ۵۰ و موسیقی آن مقاطع زمانی است. سام: بله، ما به موسیقی و سینمای ایران در آن دوران اشاره می نماییم چونکه دوست داشتم مخاطبان نسل های قبل این حس نوستالژی را تجربه کنند و در عین حال نسل جوان را هم به شکلی با آن مقطع از هنر ایران آشنا نماییم بعنوان مثال در «شب های طهرون» به فیلمهای «سوته دلان» و «حسن کچل» اشاره و قسمتهایی از آن فیلمها را روی صحنه اجرا می نماییم. فکر کردم با این اشاره ها حال خوبی به مخاطبی که به تماشای نمایش «شب های طهرون» می نشیند منتقل نماییم. ما در نمایش «شب های طهرون» سعی کردیم که هیچ رفتار و کلام غیر فرهنگی برای خنداندن مخاطب نداشته باشیم چونکه معتقدیم که باید به بهترین شکل ممکن فضای طنز را برای مخاطب ایجاد نماییم تا خانواده ها با خیال راحت به تماشای این اثر نمایشی بنشینند.
* اتفاقاً یکی از خصوصیت های نمایش «شب های طهرون» اینست که یک کمدی سالم و مناسب برای خانواده ها است. آقای سائقی شما از بازیگران با سابقه تئاتر ایران و نمایش های کمدی هستید که در «شب های طهرون» علاوه بر بازی در نقش کارگردان، در چارچوب «سیاه» هم روی صحنه می روید. چه روندی را برای حضور و ایفای نقش در «شب های طهرون» طی کردید؟ در «شب های طهرون» بر حسب وظیفه کار نمی نماییم بلکه همه دلی در این نمایش حضور داریم و برای هر شب روی صحنه رفتن بی قراری می کنیم مختار سائقی: خیلی خوشحالم که در گروه نمایش «شب های طهرون» حضور دارم چونکه فکر می کردم دیگر چنین گروه هایی که با هم هم دل و همراه باشند در تئاتر وجود ندارد. پیش از این سابقه همکاری در ۲ سریال تلویزیونی را با خانم فلورا سام و همینطور همکاری با سوسن پرور و سحر ولدبیگی را هم در زمینه تصویر داشتم. در گروه «شب های طهرون» احساس امنیت وجود دارد و همه از صمیم قلب و با حداکثر انرژی کار می نماییم. در «شب های طهرون» بر حسب وظیفه کار نمی نماییم بلکه همه دلی در این نمایش حضور داریم و برای هر شب روی صحنه رفتن بی قراری می نماییم. من تئاتر زیاد کار کرده ام و این تجربه را در اغلب کارها داشتم که از همان شب اول کارگردان و دستیارش مدام به نکته های مختلف اشاره می کردند ولی در نمایش «شب های طهرون» کارگردانی و هدایت خانم فلورا سام آنقدر راحت و صمیمانه بود که از نخستین شب اجرا گروه با آرامش خاطر کار را آغاز کرد. * در این نمایش در نقش «سیاه» هم روی صحنه رفتید، سیاهی که نسل جوان کمتر روی صحنه تئاتر شاهد هنرنمایی اش است چون در اغلب نمایش هایی که اجرا می شوند کمتر شاهد حضور «سیاه» روی صحنه هستیم. سائقی: جرأت کردم و در نقش «سیاه» حضور پیدا کردم چونکه این نقش حرمت دارد. می خواستم از بزرگان این عرصه برای حضور در این نقش رخصت بگیرم ولی متأسفانه همه سیاه بازان بزرگ چشم از جهان فروبسته اند. هم اکنون نه کارگردان و نه بازیگر علاقه ای به نقش «سیاه» ندارند. * مخاطب هم در این روند بی تاثیر نیست چونکه برخی گمان می کنند که زمان سیاه بازی و شخصیت «سیاه» گذشته و در زمان معاصر کارآیی ندارد و تمایلی به تماشای آنها ندارند. سام: به همین خاطر در قسمت های سیاه بازی نمایش «شب های طهرون» با ترفندهایی کمی فضای سیاه بازی را تغییر دادیم و برای نسل جوان جذاب تر باشد. معتقدم باید متناسب با زمان حال و نسل جوان تغییراتی درست در شیوه های اجرایی نمایش های ایرانی ایجاد کرد تا جوانان هم با این شیوه هایی اجرایی ارتباط برقرار کنند. در همه بخش های فرهنگی باید این اتفاق رخ دهد تا بتوان نسل جدید را جذب کرد. سائقی: در صحنه ای از نمایش که در نقش «سیاه» روی صحنه هستم لحظه ای وجود دارد که برای من خیلی پرارزش است چونکه طی آن به مخاطب این حس منتقل می شود که متأسفانه سیاه بازان از بین ما رفتند و دیگر حضور ندارند. این لحظه غمی دارد که مخاطب به خوبی آنرا دریافت می کند و تحت تاثیر قرار می گیرد. * در نمایش «شب های طهرون» شاهد حضور سوسن پرور و سحر ولدبیگی بعنوان ۲ بازیگری هستیم که در زمینه طنز تصویری حضوری دوست داشتنی برای مخاطب داشته اند و در عین حال گزیده کار هستند. شما هم پس از مدت ها بر صحنه تئاتر حضور پیدا کردید که این این حضور برای مخاطب جذاب است. در رابطه با حضورتان در «شب های طهرون» بگویید و این که چرا طی سالهای اخیر کمتر شاهد بازی شما روی صحنه تئاتر هستیم؟
ما با تمام وجودمان، با تمام احساسات فیلترنشده مان، با تمام انسانیتی که از ما باقی مانده، با همه عشقی که به تئاتر و یکدیگر داریم در «شب های طهرون» حضور داریم سوسن پرور: وقتی ماه چهره خلیلی عزیز را از دست دادم در مراسم خاکسپاری با فلورا سام از نزدیک آشنا شدم. همیشه ماه چهره خلیلی به من می اظهار داشت که ترکیب شما با هم ترکیب خیلی خوبی می شود. وقتی فلورا سام پیشنهاد همکاری به من را داد خیلی استقبال کردم و فکر می کنم این اتفاقی بود که ماه چهره خیلی دوست داشت رخ دهد. در آن دوران اصلاً علاقه ای به تئاتر و کار کردن نداشتم و شاید به شکلی قهر کرده بودم؛ قهری که شاید کسی متوجه آن نشود ولی علل خودم را داشتم و از فضای کارم دلشکسته بودم و هم اکنون هم هستم. هم اکنون از حضور در «شب های طهرون» خیلی خوشحال هستم. آخرین تجربه حضور من در تئاتر در سال ۹۸ در نمایش «سه تفنگدار» بود. پس از آن دیگر در تئاتر کار نکردم و فقط مقطعی کار تصویر داشتم. تا پیش از پیشنهاد فلورا سام حدود ۲ سال بود که کار نمی کردم. شاید امنیتی که در خانه خود داریم در کار نداریم ولی در «شب های طهرون» ما همان امنیت خانه مان را داریم؛ ما با تمام وجودمان با تمام احساسات فیلترنشده مان، با تمام انسانیتی که از ما باقی مانده و با همه عشقی که به تئاتر و یکدیگر داریم در «شب های طهرون» حضور داریم. در «شب های طهرون» همه دارای یک جایگاه هستند و به احترام شأن انسانیت دیگران می ایستیم. در فضای «شب های طهرون» عشق سیالی وجود دارد که مدام بین ما درحال رد و بدل شدن است چون به گردش صادقانه احساس معتقد هستیم. متأسفانه رفتارهای اشتباهی تبدیل به اصول شده است و این رفتارها لطمه زننده هستند. این تجربه سبب شد تا بار دیگر از کار کردن فاصله بگیرم. مناسبات در پروژه های تصویری خیلی نسبت به گذشته متفاوت شده است سحر ولدبیگی: فکر می کنم ۲۰ سالی شده است که روی صحنه نرفته ام. پیش از این در سریال و کارهای دیگر هم حضور نداشتم و در زمان انتشار کرونا بیشتر زمان خویش را به مراقبت و معاشرت با پدرم اختصاص دادم. پس از آن پیشنهاد بازی در یک سریال به من عرضه شد ولی رفتارهایی را در میان گروه دیدم که برایم خیلی عجیب بود و نمی دانستم چه اتفاقی رخ داده است. متأسفانه رفتارهای اشتباهی تبدیل به اصول شده است و این رفتارها لطمه زننده هستند. این تجربه سبب شد تا بار دیگر از کار کردن فاصله بگیرم. مناسبات در پروژه های تصویری خیلی نسبت به گذشته متفاوت شده است و به این علت چند پیشنهاد کاری داشتم که آنها را نپذیرفتم. ترجیح دادم زندگی کردن را یاد بگیرم چونکه زندگی کردن واقعی را دوست داشتم. من چند تجربه دلچسب در کنار خانم فلورا سام و آقای اوجی داشتم. وقتی به من پیشنهاد همکاری در «شب های طهرون» را داد خیلی استقبال کردم. این که خانم سام قرار بود پس از مدت ها کار کند برایم خیلی جذاب بود، ضمن این که پیشنهاد همکاری در تئاتر بود. به خانم سام قول دادم که پای کار هستم و خوشحالم که این انتخاب را انجام دادم چونکه حال مان در «شب های طهرون» خیلی خوب است.
* خانم سام، ما شما را بعنوان چهره ای می شناسیم که در زمینه تلویزیون آثاری به یادماندنی خلق کردید و مخاطب با شما و چهره تان خاطرات بسیاری دارد. تئاتر ایران در سالهای اخیر حمایت چندانی نمی شود و همه چیز به گیشه مرتبط می باشد. پس از این همه سال دوری از صحنه تئاتر چرا این مدیوم را برای بیان دغدغه خود انتخاب کردید؟ آیا حرفی که می خواستید بزنید فقط از راه تئاتر امکان پذیر بود؟ چند سالی است که فضای تلویزیون بگونه ای است که دوست ندارند در تلویزیون کار کنم، شاهد این مدعا کارهای تصویب شده ای است که دستمزد نگارش متن شان را هم گرفته ام ولی ساخته نمی شوند. تلویزیون خانه من است، از ۸ سالگی با بازی در تله تئاتر در تلویزیون حضور داشتم و این حضور ادامه دار شد. ولی به سبب سیاستگذاری های چند سال گذشته تمایلی به حضور من بعنوان کارگردان نیست سام: چند سالی است که فضای تلویزیون بگونه ای است که دوست ندارند در تلویزیون کار کنم، شاهد این مدعا کارهای تصویب شده ای است که دستمزد نگارش متن شان را هم گرفته ام ولی ساخته نمی شوند. تلویزیون خانه من است، از ۸ سالگی با بازی در تله تئاتر در تلویزیون حضور داشتم و این حضور ادامه دار شد. ولی به سبب سیاستگذاری های چند سال گذشته تمایلی به حضور من بعنوان کارگردان نیست و تنها کارهایی که در این چند سال داشتم بعنوان مجری و کارشناس بوده است. این فکر همیشه با من بود که در رابطه با مسائل زنان صحبت نماییم. وقتی دیدم که در تلویزیون علاقه ای به کار کردن من نیست جسارت را به خرج دادم و به سراغ تئاتر آمدم. اصلاً کار ساده ای نبود ولی فکر می کنم خدا کمک بزرگی به من داشت و افراد درستی را سر راه من قرار داد. الهام پاوه نژاد و نورالدین حیدری ماهر این جرأت را به من دادند و از تصمیم من برای کار در تئاتر حمایت کردند. وقتی آغاز به انتخاب بازیگر کردم همه بچه ها لطف کردند. وضعیت اقتصادی تئاتر خوب نیست اما هیچگاه عزیزان بازیگر «شب های طهرون» بابت دستمزد با من حرفی نزدند. * با عنایت به شرایط اقتصادی تئاتر در اجرای «شب های طهرون» به مبحث خیریه و پشتیبانی از کودکان هم فکر کرده اید. سام: بله، معتقدم نباید شادکردن مردم فقط در حد شعار باقی بماند در نتیجه فکر کردم بخشی از سود فروش «شب های طهرون» را به خیریه ای که با آن همکاری دارم اهدا می کنم. هیچکدام از اعضای گروه چشم داشت مالی نداشتیم و معتقدم وقتی از زنان سرپرست خانوار صحبت می نماییم باید از آنها حمایت نماییم. مخاطب هم از این که بخشی از عوائد فروش «شب های طهرون» صرف امور خیریه می شود خیلی حس خوبی دارد و این حس را پس از پایان اجرا با ما به اشتراک می گذارد. «شب های طهرون» را شروع کردیم و هیچوقت از جانب اعضای گروه با مشکلی مواجه نشدم و همه با من همکاری کردند. * این تجربه سبب شده تا کار در تئاتر را ادامه دهید؟
سام: خیلی دوست دارم کار تئاتر را ادامه دهم و حتی خیلی دوست دارم با سوسن پرور که ایده های بسیار خوبی دارد کار کنم. شاید کار کردن در تئاتر درآمد خوبی نداشته باشد اما حال بسیار خوبی دارد. مهر، انسانیت، تواضع و عشقی که باید در تئاتر وجود داشته باشد برداشته شد و این امر سبب شد تا حال و روز تئاتر تغییر کند و شاهد اجرای آثار با مخاطب کم باشیم ولدبیگی: هم اکنون همه احتیاج به حال خوب دارند. مدت ها از تهران دور بودم و بیرون تهران زندگی می کردم. رفتار مردم در شهرستان ها متفاوت می باشد و وقتی من را در خیابان می دیدند از من خواسته داشتند و می پرسیدند که چرا کار نمی کنم چونکه با نقش های من خاطره داشتند. از جایی با خود فکر کردم که هر کدام از ما وظیفه ای داریم و وظیفه من بعنوان سحر ولدبیگی اینست که حال اطرافیان خویش را خوب نگه دارم. این که بتوانم در کاری حضور پیدا کنم که هم حال خودم و هم حال افراد اندکی را خوب کنم اتفاق خوبی است چونکه این حال خوب می تواند گسترش پیدا کند. پرور: ما از جایگاهی در رابطه با تئاتر صحبت می نماییم که از روز اول تمام بلیت های کارمان فروخته شده و با ظرفیت کامل مخاطب روی صحنه می رویم. اگر این گونه نبود شاید این حرف ها را نمی زدیم. این حال خوب و خوش به مخاطب هم مربوط می شود که از «شب های طهرون» حمایت می کنند. فکر می کنم مهر، انسانیت، تواضع و عشقی که باید در تئاتر وجود داشته باشد برداشته شد و این امر سبب شد تا حال و روز تئاتر تغییر کند و شاهد اجرای آثار با مخاطب کم باشیم. ما نیامدیم که با «شب های طهرون» چیزی را در تئاتر ثابت نماییم و نقطه اشتراک همه ما در این کار مهر و محبت است. خدا را شکر مهر و محبت مخاطب هم شامل حال ما شد و از اجرای «شب های طهرون» استقبال می کنند. این امر نشانگر آن است که جامعه نیازمند مهر است. وقتی در خیابان تصادفی رخ می دهد اغلب مردم به جای کمک کردن فیلم می گیرند. چیزی که ما بعنوان هنرمند موظف به انجام آن هستیم اینست که مهر و انسانیت را در جامعه بسط و گسترش دهیم. ارتباط های اجتماعی کم شده است و دلیلش کم شدن مهر است. در تئاتر هم به ظریف ترین شکل ممکن مهر از میان برداشته شد. ولدبیگی: در تلویزیون هم این اتفاق افتاده است. در اغلب کارها و شرایط دیگر خبری از مهر و محبت نیست. * کارهای پرمخاطبی هم بوده اند که اعضای گروه اصلاً احساس خوبی نسبت به گروه و اجرای نمایش نداشته اند. چیزی که سبب از میان رفتن مهر در تئاتر ایران شده است فقدان گروه است. زمانی زیست گروهی سبب همراهی افراد با هم و شکل گیری اتمسفری تأثیرگذار می شد. زمانی در تئاتر و سینما شاهد اتفاقات خوبی بودیم ولی حالا کم رنگ شده است. قبلاً کار تیمی و گروهی معنا و اهمیت داشت و همه عوامل از پشت صحنه تا بازیگران به یک اندازه مهم هستند. هم اکنون متأسفانه مناسبات تغییر کرده است ولدبیگی: موقعی که ما وارد این حرفه شدیم نکاتی وجود داشت که باید به آنها توجه می کردیم نظیر این که باید به هنرمندان با سابقه احترام بگذاریم و یا چگونه باید در اتاق گریم حضور داشته باشیم و یا در زمان اجرا یا فیلمبرداری حتی در پشت صحنه هم باید سکوت را رعایت نماییم و به اتفاقات روی صحنه یا جلو دوربین توجه داشته باشیم. این ها بدیهی ترین نکاتی است که باید به آنها توجه گردد ولی متأسفانه امروزه در زمینه سینما و تئاتر با اشخاصی مواجه می شویم که به چنین نکاتی توجه نمی کنند. قبلاً کار تیمی و گروهی معنا و اهمیت داشت و همه عوامل از پشت صحنه تا بازیگران به یک اندازه مهم بودند اما هم اکنون متأسفانه مناسبات تغییر کرده است. سائقی: بیشتر از ۱۶۰ تجربه حضور در تئاتر داشته ام. در اغلب پشت صحنه ها اصلاً اصول رفتاری حرفه ای رعایت نمی شد. در پشت صحنه «شب های طهرون» عوامل با احترام و صمیمیت با هم برخورد می کنند و به قولی هوای هم را دارند تا همه با آرامش خاطر در کار حضور پیدا کنند و نمایش اجرا شود. وقتی حال عوامل خوب باشد کار خوبی اجرا می شود. همیشه گفته اند که اگر کاری روی صحنه خوب است بدانید که پشت صحنه خوبی دارد. پرور: صادقانه بگویم که برای برخی گروه ها فقط کسب درآمد مهم می باشد ازاین رو مخاطبی هم که هزینه بالای بلیت آنها را پرداخت می کند و در محل اجرا حاضر می شود هدفش صرفا عکس گرفتن و گذاشتن در فضای مجازی است. شاکله شکل گیری این گونه کارها بی مهری است. متأسفانه هم اکنون برخی اشتباه ها به نفع رشد و دیده شدن یک نفر استفاده می شود که برای شان جوابگو هم است. مطرح شدن اگر برای ایجاد یک تعادل اجتماعی استفاده گردد اتفاق خوبی است اما مطرح شدن بیشتر برای کسب درآمد و دیده شدن بیشتر است. فروش نمایش هایی که بدون مهر شکل گرفته اند صدمه زننده است چونکه سبب می شود گروهی که با عشق کار را تولید کرده و فروش ندارد به این نتیجه برسد که مهر و عشق در تئاتر جایی ندارد. در تمام دنیا پول و تکنولوژی همه چیز انسان ها را از آن خود کرده است و ما در دوره گذار هستیم، یا باید تسلیم شویم یا کنار بکشیم. ادامه دارد...
منبع: سام فیلم
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب