نشست عوامل تگزاس۲ در مهر-۲؛
فیلم كمدی هم می تواند استراتژیك باشد، چرا ماه گرفتگی تحمل نشد؟
به گزارش سام فیلم مسعود اطیابی كارگردان فیلم سینمایی تگزاس۲ اعتقاد دارد سینمای كمدی در شرایطی كه جامعه احتیاج به روحیه و شادابی دارد می تواند كاركرد استراتژیك هم داشته باشد.
خبرگزاری مهر -گروه هنر- نیوشا روزبان: این روزها فیلم سینمایی «تگزاس ۲» به كارگردانی مسعود اطیابی در سینماهای كشور در حال اكران است، فیلمی كه توانسته با حضور بازیگرانی چون مهدی هاشمی، سام درخشانی و پژمان جمشیدی مخاطبان بسیاری را به سینما جذب نماید و تبدیل به تازه ترین نماینده سینمای كمدی در كورس ركوردشكنی ها در گیشه سینمای ایران شود.
در قسمت اول این نشست، مسعود اطیابی كارگردان و ابراهیم عامریان تهیه كننده فیلم سینمایی «تگزاس ۲» ضمن اشاره به اولویت های خود برای ساخت یك فیلم كمدی، از طراحی برای ادامه این پروژه در قسمت های سوم و چهارم خبر دادند.
تمركز بیشتر این گفتگو در بخش دوم بر روی شرایط تولید مشترك در سینمای ایران و هم تنوع فیلم های كارنامه اطیابی از منظر كارگردانی، است. ماحصل این گفتگو را در ادامه می خوانید.
* اخبار تولید مشترك در ایران طی سال های اخیر از جانب نهادهای مختلف سینمایی زیاد شنیده می شود، حتی گاهی می شنویم قراردادهایی بسته می شود كه معمولاً به نتیجه هم نمی رسد، شما بعنوان كارگردانی كه تجربه تولید فیلم در خارج از كشور را داشته اید، آیا چنین تولیداتی را واقعاً تولید مشترك و یا تبادل فرهنگی میان دو كشور می دانید؟
اطیابی: تولید مشترك به این معنا است كه سرمایه گذاری مشترك در آن رخ دهد. دو كشور در مورد موضوعی كه در آن اشتراكاتی دارند با سرمایه گذاری كه سود مشتركی برای آنها دارد سرمایه گذاری می كنند و فیلمی را تولید می كنند. در سینما چنین موردی وجود دارد اما همكاری مشترك كمی متفاوت می باشد، اینكه یك فیلم اروپایی در ایران ساخته شود اساسا همكاری مشترك صورت می گیرد اما تولید مشترك به شمار نمی رود، بلكه یك همكاری مشترك بین هنرمندان دو كشور به وجود آمده است، ما هم در «تگزاس» ادعای تولید مشترك نداریم، شاید من در فیلم «خاك و مرجان» و یا «ریسمانی نزدیك تر از رگ» تولید مشترك داشتم، چون كه این فیلم ها را در سینماهایشان نمایش دادند و به شكلی درآمد آن تقسیم شد.
تاكید می كنم كه تولید مشترك در ایران اساسا دشوار می باشد چون كه خاستگاه فرهنگی هر ۲ كشور مورد توجه قرار می گیرد و نمی توان توقع داشت كه تولید مشترك رخ دهد و تنها فرهنگ ما صادر شود. این تفكر اشتباه است اما در «تگزاس» تولید مشترك صورت نگرفت بلكه یك فیلم ایرانی بود كه با همكاری هنرمندان ایرانی و سینمای برزیل ساخته شد. این همكاری نوعی تعامل فرهنگی و ارتباط فرهنگی هم به حساب می آید. البته تاكید می كنم كه تولید مشترك در ایران اساسا دشوار می باشد چون كه خاستگاه فرهنگی هر ۲ كشور مورد توجه قرار می گیرد و نمی توان توقع داشت كه تولید مشترك رخ دهد و تنها فرهنگ ما صادر شود. این تفكر اشتباه است. اما می توان ارتباط فرهنگی را نشان داد و یا به مخاطب، فرهنگ های مختلف را نشان داد. زمانی كه در یك كشور دیگر فیلم می سازیم باید برایمان جذاب باشد كه در آن كشور مردم چگونه زندگی می كنند.
در سینمای ایران تجربه كار فرهنگی مشترك تقریباً صفر است، شاید تعداد كمی فیلم در این عرصه تولید شده باشد كه بیشتر از هر چیز به مضمون فیلم ها اهمیت می دهند بعنوان مثال در فیلمی كه من در لبنان ساختم و بیشتر یك تولید مشترك به شمار می رفت، بیشتر مضمون بود كه سبب تولید مشترك شده بود. اگر بخواهیم تولید مشترك داشته باشیم باید پا را فراتر بگذاریم و یك گذشت دوطرفه بین دو كشور ایجاد شود یعنی فضا برای معرفی فرهنگی هر دو كشور صورت گیرد كه از نظر من هم اكنون زمینه چنین كاری فراهم نیست.
عامریان: تولید مشترك با مشكلات بسیاری همراه می باشد كه مهمترین آن ممیزی ها و محدودیت های ما است. بعنوان مثال اگر بخواهیم در كشوری مانند برزیل یك كار مشترك انجام دهیم كه سرمایه گذاری دوطرفه باشد و هر دو كشور بتوانند فیلم را در كشور خود نمایش دهند، خیلی سخت است. ممیزی اصلی ما حجاب و پوشش خانم ها است. شاید كشوری مانند برزیل بپذیرد كه ما با چنین پوششی در فیلم حضور داشته باشیم و حتی می توانند بپذیرند بازیگر زن برزیلی هم در فیلم حجاب داشته باشد اما برعكس آن امكان ندارد، چون كه هیچكدام از بازیگران زن ما حاضر نیستند و نباید بدون حجاب در یك فیلم بازی كنند.
ملاحظاتی از این دست در ایران بسیار زیاد است كه گذشتن از آن برای ما امكان پذیر نیست و شاید یكی از دلایلی كه سبب شده است تا امروز با خیلی از كشورها كار مشترك نداشته باشیم همین ملاحظات باشد. شاید بتوان با كشورهای مسلمان كه از نظر فرهنگی و مذهبی به هم نزدیك هستیم این كار را انجام دهیم اما با كشورهای دیگر خیلی سخت است.
* آقای اطیابی شما معمولاً یك نوع سینما را تجربه نمی كنید، گاهی به سمت فیلم های سیاسی، گاهی كمدی و گاهی اجتماعی می روید؛ دلیل این تنوع چیست؟
عامریان: این امر طبیعی است كه انسان نسبت به وقایع اطراف خود انعطاف پذیر باشد و این امر سبب موفقیت یك سینماگر می شود، فكر می كنم اطیابی به علت انعطاف پذیری كه دارد كارگردان موفقی است.
اطیابی: معتقدم تنوع در سینما بسیار قشنگ است. سینمای ایران هم یك سینمای متنوع است و ۷۰ درصد از سینمای ما مشمول فیلم های مفرح و سرگرم كننده است و ۳۰ درصد آن فیلم های اجتماعی است. اما باید به این مساله توجه كرد كه مخاطب بر مبنای تحولاتی كه جامعه با آن روبرو است نیازهای متفاوتی پیدا می كند. یك سینماگر باید به نیاز روانی و اجتماعی مخاطب آگاه باشد و باید برای تأمین این نیازها آماده باشد.
فیلم های امروز دفاع مقدسی ما، فیلم هایی نیستند كه دشمنی مانند ترامپ را به درد آورند. در مقابل اگر ۲ فیلم كمدی خوب ساخته شود كه مردم خوشحال شوند و شور و نشاط به جامعه تزریق شود، اساسا سبب ناراحتی دشمن می شود بعنوان مثال یكی از دغدغه های من این است كه فیلمی در حوزه دفاع مقدس بسازم و طرح بسیار خوبی هم برای آن دارم. اما توجه داشته باشیم كه فیلم دفاع مقدس كه زمانی كاركرد استراتژیك برای ما داشت از دوره ای به بعد دیگر این كاركرد را ندارد. به این معنا كه فیلم های امروز دفاع مقدسی ما، فیلم هایی نیستند كه دشمنی مانند ترامپ را به درد آورند. در مقابل اگر ۲ فیلم كمدی خوب ساخته شود كه مردم خوشحال شوند و شور و نشاط به جامعه تزریق شود، اساسا سبب ناراحتی دشمن می شود، چون كه بازخوردی كه از جامعه می گیرد كار را برای او سخت می كند.
فیلم كمدی و مفرح از این منظر می تواند برای دشمن ما خطرناك تر باشد چون كه تأثیر آن از چیزی كه دشمن می خواهد به جامعه القا كند مانند افسردگی و نگرانی سبب می شود تا جامعه نتواند به درستی كار كند. فیلم كمدی اگر درست ساخته شود می تواند رویكرد استراتژیك هم داشته باشد.
اما واقعاً در سال های اخیر آیا دیده اید دشمنی برای ساخت یك فیلم دفاع مقدس ناراحت شود؟ درست است كه فیلم دفاع مقدس یك سینمای بسیار مهمی است اما به شرط اینكه در شرایط خود ساخته شده است.
در شرایط فعلی كه تهدید نظامی شده ایم ما نیازمند فیلم حماسی هم هستیم. یعنی ملت قهرمان را باید روی پرده هم قهرمان نشان دهیم. هم اكنون اگر می خواهید یك قهرمان ورزشی را نشان دهید مردم باید در هنگام دیدن فیلم ۱۰۰ بار برای دیدن و هیجان قهرمان مورد نظر به وجد بیایند و كف بزنند. اما اگر یك فیلم ساخته شود كه مردم آن تنها ببینند و تأثیری نداشته باشد كسی ناراحت نمی گردد، حالا یك فیلم دفاع مقدسی بسازیم كه همه در آن كشته شوند و گریه كنند، چه تأثیری در جامعه دارد؟
اما اگر یك فیلم دفاع مقدسی بسازیم كه یك گردان قهرمان را نشان دهیم كه دشمن را عاصی می كند آن وقت است كه آن سینما مورد هجمه قرار می گیرد و تأثیرگذار است. من شخصاً دوست دارم كه یك فیلم دفاع مقدسی اما در حوزه حماسی بسازم تا قهرمان بودن یك ملت را نشان دهم. فیلمی كه مخاطب انبوه داشته باشد و بتواند روایت درستی از حماسه سازی یك ملت داشته باشد. گاهی فیلمساز باید از خود بگذرد و به مخاطب توجه كند و بداند برای چه مخاطبی فیلم می سازد، بنابراین گاهی باید فیلم را برای همه انواع مخاطب ساخت. فیلم كمدی هم همین شیوه را دارد، اگر یك اثر كمدی نتواند یك بچه و یا هر مخاطب دیگری را بخنداند، مخاطب فیلم را از دست می دهد.
تنوع كاری من هم به همین جهت است و دوست دارم هرچیزی كه احساس كردم جامعه به آن نیاز دارد را جلوی دوربین ببرم. یعنی اگر امروز جامعه من به گریه نیاز داشته باشد فیلمی با چنین شرایطی می سازم.
* آقای اطیابی شما به تجربه كردن و یا نیاز جامعه در تنوع تولیدات خود اشاره می كنید، صادقانه این ۲ امر برای شما مهم تر است یا گیشه سینما؟
اطیابی: صادقانه باید بگویم نه تجربه و نه گیشه. من صادقانه به نیاز جامعه خود فكر می كنم و هر فیلمنامه ای كه به دستم می رسد تلاش می كنم به نیاز جامعه فیلم را بسازم.
* مانند ساخت فیلم سیاسی «ماه گرفتگی»؟
اطیابی: دقیقاً مانند «ماه گرفتگی». معتقدم ساخت این فیلم در آن شرایط یك نیاز بود، این فیلم بگونه ای ساخته شد كه همه به هم انگ و تهمت زدند و كسی آنرا تحمل نكرد چون كه همه در خون های ریخته شده نقش داشتند. بنابراین خیلی از افراد این فیلم را تحمل نمی كردند. عقب افتادن اكران این فیلم هم به این علت است كه در زمان مناسب تری نمایش داده شود. من مدعی هستم كه برای ساخت «ماه گرفتگی» كاملاً منصف بودم و تلاش كردم كه تنها به یك طرف افترا نزنم. در این فیلم تلاش كردم نشان دهم هركسی از هر طرف در این ماجرا كشته شد از جوانان این مملكت بودند حالا می خواهند با هر تفكری باشند، مهم این بود كه در این فیلم نشان دادیم مسببان این حادثه مقرر است در آینده چه جوابی بدهند.
* فكر می كنید «ماه گرفتگی» چه زمانی اكران شود؟
اطیابی: فكر می كنم این فیلم به انتخابات نزدیك شویم اكران شود.
* در این سال ها فیلم های مختلفی درباره اتفاقات ۸۸ ساخته شد كه پس از آن جامعه نسبت به بازیگران و یا كارگردان واكنش های متفاوتی داشتند، شما امروز با عنایت به اینكه همچون كارگردانانی هستید كه فیلم های پرفروشی دارید، فكر می كنید كه جامعه چه واكنشی به آن داشته باشد؟
اطیابی: «ماه گرفتگی» در جشنواره دیده شد و این فیلم برای مخاطب عام ساخته نشده است، مردم كه تكلیفشان كاملاً مشخص است. این فیلم برای كسانی ساخته شد كه سنگی بی جهت به سینه می زدند و سبب ایجاد اتفاقات بسیار بدی شده اند. آنها این فیلم را دیده اند و دردشان هم گرفته است. معتقدم من چندان كارگردان شناخته شده ای نیستم و نه علاقه ای به شناخته شدن دارم، بلكه بیشتر این فیلم های من است كه مردم آنرا می شناسند و كسی من را نمی شناسد.
دنبال این نیستم كه با من چه رفتاری می كنند، مخاطب فیلم را می بیند و قضاوت خویش را می كند. این فیلم تلاش می كند تا منصف باشد و طرف كسی نباشد و تلاش كرده ام تا برای ساخت این فیلم خویش را نفروشم، من برای ساخت این فیلم درآمدی نداشتم، در جشنواره هم مردم مشكلی با فیلم نداشتند و از آن خوششان آمد اما در این میان برخی بسیار دردشان گرفت. همچنان هم می گویم چه كسی سبب این حوادث شد كه اثرات مخرب آنرا هنوز هم می بینیم اما او وجدان آسوده ای دارد. من اگر جای تك تك آنها بودم هیچ وقت وجدانم راحت نبود.
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب